حسین مرادی نسب
چکیده
آثار برجا مانده از پیشینیان از جمله مکتوبات آنان گنجیه های ارزشمند علمی و تمدنی هستند که به عنوان یک گزارشگر، رویدادهای تاریخی برای آیندگان گزارش می‌کنند. برخی مؤلفان با توجه به دانش خود به گونه‌ای ...
بیشتر
آثار برجا مانده از پیشینیان از جمله مکتوبات آنان گنجیه های ارزشمند علمی و تمدنی هستند که به عنوان یک گزارشگر، رویدادهای تاریخی برای آیندگان گزارش می‌کنند. برخی مؤلفان با توجه به دانش خود به گونه‌ای از تاریخنگاری اسلامی که از آن به سیره‌نگاری تعبیر می‌گردد، پرداخته‌اند. ثبت تاریخِ سیره‌‌نگاریِ پیامبر اعظم(ص) از ابتکارات قرآن است که بخشی از تاریخ و سیره زندگانی آن حضرت را آورده است تا الگوی برای بشریّت در ابعاد مختلف باشد. مدائنی از مؤلفان کثیر التألیفی بود که با برخورداری از نبوغ علمی و دانش گسترده خود شاخه‌هایی از تاریخنگاری اسلامی - از جمله سیره‌نگاری تاریخ و زندگانی پیامبر اعظم(ص) - را ابداع کرد. وی نقش اساسی در گسترش این نوع از تاریخنگاری داشت و بر مؤلفان پس از خود نیز تأثیرگذار بوده است. این مقاله با توجه به جمع‌آوری نگاشته‌های مدائنی از متون دست اول به توصیف و تحلیل آنها در سیره‌نگاری پرداخته است. مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه مدائنی توانست در گسترش، تکمیل و تأسیس برخی از موضوعات در سیره‌نگاری نقش‌آفرین باشد؟. نتیجه آنکه مدائنی با نگارش سیره‌نگاری و زیر شاخه‌های آن از جمله «عهود النبی»، «اخبار المنافقین»، «تسمیه المنافقین»، «تسمیه الذین یؤذون النبی»، «اقطاع النبی»، «دعای النبی» و موارد دیگر در نشر موضوعات سیره‌نگاری سهمی اساسی داشته و شُکُوه تمدن اسلامی را در قرن سوم نشان داده است.
